Tác động của Covid-19
Đại dịch gây đứt gãy nhiều chuỗi đáp ứng và sản xuất, bộc lộ rõ trong 2 ngành thâm dụng lao động là dệt may và da giày .Theo Tổng cục Hải quan, trong 10 tháng đầu năm nay, trị giá xuất khẩu hàng dệt may đạt 26,1 tỷ USD, tăng 5,5 % – tương ứng tăng 1,35 tỷ USD so với cùng kỳ năm trước. Trong số đó, đáng kể nhất là xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ đạt 12,8 tỷ USD, tăng hơn 10 % ; sang EU đạt 2,6 tỷ USD, tăng chỉ hơn 1 % ; sang Nhật Bản đạt 2,6 tỷ USD, giảm 11 % .Với mẫu sản phẩm giày dép, xuất khẩu đã đạt trị giá 14,24 tỷ USD, tăng 5,2 %, tương tự tăng gần 710 triệu USD so với cùng kỳ năm ngoái. Các thị trường lớn là Hoa Kỳ đạt 5,98 tỷ USD, tăng hơn 18 % ; EU đạt 3,24 tỷ USD, tăng hơn 7 % ; Trung Quốc đạt 1,26 tỷ USD, giảm gần 26 % … so với cùng kỳ năm trước .
 |
| Các doanh nghiệp dệt may và da giày hiện mới chỉ tham gia ở công đoạn gia công, chưa tự chủ được nguyên vật liệu. Ảnh: Lê Anh Dũng |
Song, trước tác động của Covid-19 và phong tỏa tới 23 tỉnh, kim ngạch xuất khẩu giày dép quý 3 đạt 2,925 tỷ USD, giảm gần 48 % so với quý 2 ; giảm gần 27 % so với cùng kỳ năm ngoái. Trong số những ngành hàng xuất khẩu, giày dép là loại sản phẩm có kim ngạch sụt giảm mạnh nhất so với quý 2, khi giảm 2,67 tỷ USD .Những số liệu trên phản ánh, hai ngành thâm dụng lao động nhất đã trở nên khá tổn thương trước tác động của Covid-19 cả ở trong nước, lẫn trên bình diện quốc tế .Trong những năm qua, dệt may và da giày luôn là những ngành xuất khẩu và tạo việc làm nòng cốt, góp phần quan trọng vào tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội .Tuy nhiên, hai ngành này vẫn phụ thuộc vào rất lớn vào nguyên vật liệu nhập khẩu. Một báo cáo giải trình điều tra và nghiên cứu của Nhóm hợp tác công – tư vì sự tăng trưởng bền vững và kiên cố ngành dệt may và da giày, khoảng chừng 65 % những nhà máy sản xuất may mặc và giày dép của Nước Ta vẫn nhận đơn hàng xuất khẩu theo phương pháp Cut-Make-Trim ( CMT ). Theo đó, xí nghiệp sản xuất chỉ gia công sản phẩm chứ không tham gia vào những khâu hạ nguồn có giá trị ngày càng tăng cao hơn như mua nguyên vật liệu, kiến thiết xây dựng mẫu, hay phong cách thiết kế .CMT không yên cầu tăng trưởng nhóm kĩ năng phức tạp như tìm kiếm nguyên vật liệu, phong cách thiết kế, quản trị chuỗi đáp ứng, cũng như không yên cầu nguồn lực kinh tế tài chính quá lớn nhưng biên doanh thu của những đơn hàng CMT thấp. Đó là chưa kể những xí nghiệp sản xuất thường phải ký hợp đồng trải qua những công ty trung gian. Trong cuộc khủng hoảng cục bộ Covid-19, họ chịu rất nhiều rủi ro đáng tiếc vì những công ty trung gian hủy, hoãn đơn hàng mà không báo trước, khiến nhiều nhà máy sản xuất lâm vào khó khăn vất vả, thậm chí còn phá sản .Bộ Công thương nhận xét, những doanh nghiệp ( Doanh Nghiệp ) dệt may và da giày hiện mới chỉ tham gia ở quy trình gia công, chưa tự chủ được nguyên vật liệu cho ngành, đồng thời quy trình phong cách thiết kế thời trang cũng như thiết kế xây dựng, quản trị tên thương hiệu rất yếu kém. Điều này khiến giá trị ngày càng tăng trong 2 ngành rất thấp .Ngành dệt nhuộm kém tăng trưởng khiến dệt may tăng trưởng mất cân đối giữa 3 quy trình chính trong chuỗi đáp ứng là sợi – vải – may mặc. Trong khi sợi và may mặc tăng trưởng mạnh thì dệt nhuộm kém tăng trưởng, không tương ứng với nhu yếu của ngành may mặc. Sợi sản xuất ra không tiêu thụ được ở trong nước mà phải xuất khẩu, trong khi hàng may mặc phụ thuộc vào hầu hết vào vải nhập khẩu. Điều này gây khó khăn vất vả cho những Doanh Nghiệp trong việc phân phối những tiêu chuẩn về quy tắc nguồn gốc khi những cam kết tự do hóa thương mại ( CPTPP, EVFTA ) có hiệu lực thực thi hiện hành .
Mảnh đất hứa từ các FTAs
Xem thêm: Kinh Nghiệm Chụp Ảnh Sản Phẩm Chất Lượng
Trong CPTPP, những Doanh Nghiệp chỉ được lợi khi loại sản phẩm bảo vệ “ từ sợi trở đi ” được sản xuất tại Nước Ta, còn trong EVFTA và FTA Nước Ta – Nhật Bản, những Doanh Nghiệp được hưởng lợi khi “ từ vải trở đi ” .
 |
| Sản xuất hàng may mặc có xu hướng chuyển dịch sang các nước đang phát triển. Ảnh: Lê Anh Dũng |
Bà Nguyễn Thị Thu Trang, Giám đốc Trung tâm WTO và hội nhập, Phòng Thương mại và Công nghiệp Nước Ta, cho biết, muốn hưởng những tặng thêm thuế quan từ FTA yên cầu hàng dệt may phải cung ứng những nhu yếu rất khắc nghiệt về quy tắc nguồn gốc theo từng hiệp định .Gần đây, những cơ quan hữu quan đang kiến thiết xây dựng dự thảo Chiến lược tăng trưởng ngành công nghiệp dệt may và da giày từ năm 2021 – 2030, xu thế 2035 với mong ước thôi thúc những Doanh Nghiệp góp vốn đầu tư vào khâu dệt, nhuộm, nâng cao tỷ suất nội địa hóa loại sản phẩm .Góp ý cho dự thảo, chuyên viên Trần Hữu Huỳnh, nguyên Giám đốc Trung tâm trọng tài quốc tế Nước Ta ( VIAC ) nhận xét, cách đây khoảng chừng 30 năm, Nước Ta đã có kế hoạch cho ngành dệt may. “ Tôi thấy nhiều ý tưởng sáng tạo trong dự thảo Chiến lược lần này gần giống trước đây. Trong đó, trọng tâm của ngành là làm thế nào để nội địa hoá và nâng cao hàm lượng Nước Ta. Tôi do dự ở chỗ 30 năm trước đã đặt ra tiềm năng nâng tỷ suất này lên 50-70 %, vậy mà giờ đây trong dự thảo lại chỉ đặt ra đạt khoảng chừng 40-50 % ”, ông nói .Trong khi đó, những Doanh Nghiệp trong ngành dệt nhuộm rất chăm sóc tới dự thảo này. Giám đốc một nhà máy sản xuất dệt nhuộm có vốn FDI đánh giá và nhận định : “ Covid-19 khiến chúng tôi chăm sóc hơn tới những nguồn sợi ngay tại Nước Ta thay vì nhập khẩu. Điều này giúp chúng tôi giảm ngân sách và thời hạn luân chuyển. Chúng tôi đã liên kết với 1 số ít Doanh Nghiệp và mong ước lan rộng ra sự liên kết này để tận dụng những FTAs thế hệ mới của Nước Ta ” .Bộ Công thương nhận xét, dệt may và da giày nằm trong những ngành có dư địa thị trường trong nước lớn nhất trong những ngành công nghiệp do lợi thế dân số tương đối lớn, đồng thời mức sống và thu nhập trung bình đầu người ngày càng tăng sẽ khiến nhu yếu tiêu thụ những loại sản phẩm trong nước tăng lên .Bên cạnh đó, hai ngành này có thời cơ rất lớn khi thị trường xuất khẩu ngày càng được lan rộng ra với nhiều hiệp định thương mại tự do với nhiều vương quốc và khu vực trên quốc tế .Mặt khác, sản xuất hàng may mặc cũng đang có xu thế vận động và di chuyển sang những nước đang tăng trưởng, trong đó có Nước Ta, qua đó tạo thêm thời cơ và nguồn lực mới cho những Doanh Nghiệp về cả tiếp cận vốn, thiết bị, công nghệ tiên tiến sản xuất, kinh nghiệm tay nghề quản trị tiên tiến và phát triển, lao động có kỹ năng và kiến thức từ những nước tăng trưởng .
Nhưng nếu chỉ nhập khẩu nguyên vật liệu về sản xuất, hay chỉ thực hiện phương thức CMT, hai ngành này rất khó vươn lên trên chuỗi giá trị toàn cầu.
Xem thêm: Quy Trình Sản Xuất Phim Doanh Nghiệp
* Kỳ cuối : Công nghiệp hoá và tầm nhìn vượt lên nhiệm kỳ
Lan Anh
Bài 2: Khi mọi thứ đều phải nhập khẩu
Nếu không tận dụng được thời cơ, việt nam cần tối thiểu 20 năm nữa mới hoàn toàn có thể đạt trung bình đầu người về giá trị ngày càng tăng công nghiệp chế biến, sản xuất theo ngưỡng của những nước công nghiệp hóa mới .
Source: https://vietartproductions.com
Category: Blog
